insan davranışında transaksiyonel analiz
Transaksiyonel Analiz (kısaca TA), kişilik, iletişim, gelişim, yaşam, psikopatoloji ve psikoterapi gibi çok geniş bir yelpaze üzerinde insan davranışını açıklayan bir yaklaşımdır.
KENDİNİZİ VE DİĞER İNSANLARI ANLAMAK İÇİN BİR MODEL
Transaksiyonel Analiz’in temel taşları arasında belki de en önemli olanı ego-durumları’dır. İddiaya göre hepimizin içinde Eric Berne’in Ebeveyn, Yetişkin ve Çocuk olarak adlandırdığı üç farklı yan var. İçimizdeki bu farklı yanlara Transaksiyonel Analiz’de ego-durumları diyoruz.
Ebeveyn Ego-Durumu
Ebeveyn ego-durumu çocukken kaydettiğimiz, başta anne-baba olmak üzere tüm otorite figürlerine ait kayıtlardan oluşur. Çocukken etrafımızdaki büyüklerin davranışlarını, verdikleri tepkileri, çeşitli konulardaki düşünce ve tutumlarını izler ve kaydederiz. Bugün bu yanımız aktif olduğunda, tıpkı çocukken izlediğimiz ve kaydettiğimiz büyükler gibi hisseder, onlar gibi düşünür ve onlar gibi tepki veririz.
Yetişkin Ego-Durumu
Yetişkin bizim akıllı, mantıklı ve sağduyulu yanımız. Bu yanımız çevreyi objektif olarak değerlendiren ve deneyimleri çerçevesinde olasılıkları hesaplayan yanımız. Yetişkin ego-durumunun belki de en önemli özelliği şimdi ve buradaki gerçeği görmesi, gerçekleri göz önüne alarak, verilere göre hareket etmesidir.
Çocuk Ego-Durumu
Çocuk ego-durumu 0-7 yaş arasındaki yaşantılarımızın kayıtlarından oluşur. Çocukkenki yaşantılarımıza eşlik etmiş duyguların, düşüncelerin ve davranışların hepsi burada kayıtlıdır; "Ben hiç güzel değilim", "Onsuz yaşayamam", "Benden adam olmaz...". Bugün Çocuk yanımızla hareket ettiğimizde çocukkenki her hangi bir ana ait halimiz yeniden ortaya çıkıyor, yani bir anlamda geçmişi tekrar etmiş oluyoruz.
"Çocukluktan getirdiğimiz dinamiklerinin farkına vararak dünü bugünden ayırabiliriz".
YAŞAMIN ŞEKİLLENMESİ
Hepimiz hayatımızın başında, anne-babamız başta olmak üzere, çevremizdeki insanlardan gelen mesajlar doğrultusunda bazı kararlar alıyoruz. Mesela, kimimiz çocukken “büyümemeliyim” kararını alıp hayatımızı kendi iki ayağı üzerinde duramayan, başkalarına bağımlı küçük bir çocuk olarak yaşayabiliyor, kimimiz ise tam tersine, “çocuk olmamalıyım” kararına varıp daha küçücükken bir büyük gibi davranmaya ve sorumluluklar almaya başlayabiliyoruz. Bazılarımızsa çocukken anne-babasına yaklaşmaya çalıştığımızda incinirsek “yakın olmamalıyım” kararına varıp, ileride gerçek yakınlık yaşayacağımız ilişkiler kuramayabiliyoruz. Bu gibi çocukluk dönemi kararları, ya da dinamikler, hayatımıza damga vuruyor. Biz hiç farkında olmadan ilişkilerimize, iş hayatımıza ve aslında tüm yaşamımıza bulaşıyor.
Kanadalı bir psikiyatrist olan Eric Berne tarafından geliştirilmiş, insanı ve hatayı anlamakta kullanabileceğiniz bir bakış açısı. Transaksiyonel Analiz hem bireysel (psikoterapi, rehberlik, danışmanlık, koçluk) hem de kurumsal alanlarda (iş hayatı, eğitim) kullanılmaktadır.
Transaksiyone Analiz herkes tarafından kolaylıkla anlaşılabilecek “basit” kavramlar üzerine inşa edilmiştir. Bizce diğer yaklaşımlara göre daha açık ve kolay anlaşılır kavramlar üzerine kurulmuş oluşu, onu bir anlamda hayata ve uygulamaya daha yakın bir yaklaşım haline getiriyor.
Eric Berne, ya da gerçek adıyla Eric Lennard Berstein, 1910’da Kanada’nın Montreal şehrinde doğmuştur. 1935 yılında hem annesinin hem de babasının mezun olduğu McGill üniversitesinden mezun olarak Yale Üniversitesi Tıp Fakültesi’nde psikiyatri asistanı olarak çalışmaya başlamıştır. Psikanalitik kuramı benimseyerek, 31 yaşından 46 yaşına kadar 15 yıl psikanalist olmak için çalışmış fakat 1956’da üyelik başvurusu San Fransisko Psikanaliz Enstitüsü tarafından reddedilmiştir.
Bu olay Eric Bern’i çok sarsmış ama bir taraftan da çok hırslandırmıştır. 1957’de Transaksiyonel Analiz adını verdiği yepyeni bir yaklaşım ortaya çıkarmıştır. 1970’lerde, özellikle “Games People Play” (Hayat Denen Oyun) kitabının çok popüler olmasıyla, Transaksiyonel Analiz dünya çapında tanınan bir yaklaşım haline gelmiştir.
“Trans” kelimesi karşılıklı, “aksiyon” kelimesi ise hareket anlamına gelmektedir. Yani Transaksiyon karşılıklı etkileşim, iletişim anlamını taşımaktadır. Transaksiyonel Analiz’de “transaksiyon“ bir iletişim birimi olarak kullanılır. Karşı tarafa bir şey söylersiniz ve o da buna karşılık bir cevap verir, bu bir transaksiyondur.
Günlük yaşamda seçimler yaparken, kararlar alırken ya da etrafımızdaki insanlarla iletişime girerken, direksiyonda hep kendimizin olduğunu düşünürüz. Oysa, bu çoğu zaman büyük bir yanılgıdır. Yaşamın birçok anında aslında uzun yıllar önce oluşmuş, hiç farkında olmadığımız psikolojik dinamikler doğrultusunda hareket ediyoruzdur. Düzenlediğimiz çalışmalarda kişileri ve kurumları iş hayatını aksatan psikolojik dinamikler hakkında bilgilendiriyor ve bu olumsuz etkilerin nasıl kontrol altına alınabileceğinin yollarını gösteriyoruz.
Kurumların yapacağı en faydalı yatırımın insan gelişimine olduğuna inanıyoruz çünkü davranışlarımıza yön veren psikolojik dinamikleri tanımamız ve kişisel farkındalığımızı artırmamız hayatımızın her yönünü olumlu olarak etkiliyor. Bireysel farkındalığı tüm kuruma yayarak, Transaksiyonel Analiz kavramlarıyla şirketinizde ortak bir dil geliştirebilir; kurumunuzdaki iletişimi ve performansı güçlendirebilirsiniz.
Güncel Haberler & DUYURULAR
Yfo Danışmanlık’tan e-bülten almak için e-posta adresinizi bizimle paylaşabilirsiniz.