Eric Berne, ya da gerçek adıyla Eric Lennard Berstein, 1910’da Kanada’nın Montreal şehrinde doğmuş. Annesi ve babası Polonya ve Rusya’dan Kanada’ya göçmüş, Musevi asıllı göçmenler. Babası bir pratisyen doktor, annesi ise yazar. 1921’de, Eric Berne daha henüz 11 yaşında iken, babasını tüberkülozdan kaybediyor. Annesi yazarlık ve editörlük yaparak aileyi ayakta tutuyor ve Eric Berne’i babasının yolundan gidip, doktor olması için cesaretlendiriyor. Eric Berne 1935 yılında hem annesinin hem de babasının mezun olduğu McGill üniversitesinden babası gibi hekim olarak mezun oluyor ve Yale Üniversitesi Tıp Fakültesi’nin Psikiyatri Kliniği’nde psikiyatri asistanlığına başlıyor. Bu sırada Amerikan vatandaşı olup ismini Eric Berne olarak kısaltıyor. 1939’da New York’da Mount Zion hastanesinde çalışmaya başlıyor. Bir yıl sonra da Connecticut’ta özel bir muayenehaneaçıyor. Bu arada ilk karısıyla tanışıyor ve ondan iki çocuğu oluyor. 1941’de New York Psikanalitik Enstitüsü’nde psikanalist eğitimine başlıyor.
Psikiyatride Eric Berne
İkinci dünya savaşında sırasında, ordunun psikiyatrist ihtiyacının artmasından dolayı 1943-1946 yılları arasında orduda psikiyatrist olarak görev yapıyor. Transaksiyonel Analizi geliştirmeden çok önce, 1948 ile 1960 yılları arsında Eric Berne 30 farklı ülkedeki akıl hastanelerini incelemiş. Bu ülkelerden biri de Türkiye. Eric Berne’nin farklı ülkelerdeki akıl hastanelerini gezme merakı aslında çok daha önceden başlamış. Hatta ilk yayınladığı makale Suriye ve Lübnan’daki akıl hastanaleri üzerine. Sene 1938. Eric Berne henüz 28 yaşında.
Türkiye’ye ilk kez 1937’de geliyor. Düşünün Atatürk sağ… Bu gezinin bir gecesini askeri yerlerin fotoğrafını çekti diye hapishanede geçirmiş. Ertesi yıl yine ziyaret etmiş Türkiye’yi. Hatta Türkçesini o kadar ilerletmiş kiyaptığı bir iş başvurusunda konuştuğu diller arasına iyi derecede Türkçe eklemiş. Yani, Eric Berne’nin de yolu geçmiş buralardan…
Eric Berne 1946’da hem ordudan hem de eşinden ayrılarak Carmel, California’ya yerleşiyor. Carmel sanatçıların, şairlerin, yazarların yaşadığı çok şirin bir sahil kasabası… Burada San Fransisco Psikanalitik Enstitüsü’nde yarım bıraktığı psikanalist eğitimine yeniden başlıyor. Bu sefer analisti çok ünlü biri: Erik Erikson.
Erik Erikson tarafından analize girdikten kısa bir süre sonra eşinden ayrılmış bir hanımla tanışıyor ve onunla evlenmek istiyor. Ancak Erik Erikson analizi bitmeden evlenemeyeceğini söylüyor ve Eric Berne 1949’a kadar evlenemiyor.
İkinci eşi Dorothy, ilk evliliğinden üç çocuk getiriyor. Sonradan kendilerinin de iki çocuğu oluyor. Eric Berne, aile babası rolünü çok seven, çocuklarına karşı otoriterden çok aşırı toleranslı bir baba. Ancak bu hareketli aile ortamı içerisinde kendisine zaman ayırmayı çok iyi biliyor. Bahçesinin bir ucuna, herşeyden uzaklaşıp, yazılarını yazabileceği bir kulübe yaptırıyor.
1949-1964 yılları arasındaki yayınlarını bir çoğunu bu kulübede yazıyor. Carmel’de geçen yıllar Eric Berne’nin çok yoğun çalıştığı yıllar. Bu yıllarda, özel muayenehanesinin dışında üç ayrı işte çalışıyor. Belki de tüm bu çalışma temposunun kaçınılmaz bir sonucu olarak, 1964’de Dorothy ile anlaşarak ayrılıyorlar.
Bu noktada 1956 yılına dönüp bakmamız gerekiyor. Berne için 1956 yılı çok kritik bir yıl. Çünkü 1956’da, 15 yıl analist olmaya uğraştıktan sonra, 46 yaşındayken San Fransisko Psikanaliz Enstitüsü tarafından üyelik başvurusu reddediliyor. 31 yaşından 46 yaşına kadar 15 yıl psikanalist olmaya çalıştıktan sonra reddedilmek, Eric Berne’yi çok sarsıyor ama birtaraftan da çok hırslandırıyor. Eric Berne kendi bildiği yolda yürümeye başlıyarak, 1957’de Transaksiyonel Analiz adını verdiği yepyeni bir yaklaşımla ortaya çıkıyor.
1964 yılında Transaksiyonel Analiz Derneği kuruluyor. 1964 yılı aynı zamanda ikinci eşinden de ayrıldığı yıl. Çok zor günler yaşamaya başlıyor. Kendisini yazmaya veriyor.
1967’de yeniden evleniyor. Hem de kendisinden çok daha genç bir genç kadınla… Ama bu kez evliliği sadece üç yıl sürüyor ve 1970’de boşanıyor. 1970 yılı iki önemli kitabını yayınladığı yıl (“What Do You Say After You Say Hello?” ve “Sex In Human Loving”). Kitaplar yayınlandıktan sonra bir yakın arkadaşına kitaplardan memnun olduğunu ve bu arada son iki hafta sonunu yazarak değil, eğlenerek geçirdiğini söylüyor. Bundan tam iki hafta sonra, Haziran ayında, bir kalp krizi geçiriyor. Yaklaşık bir ay sonra, 15 Temmuz’da 1970’de, ikinci bir kalp krizi sonucunda, henüz 60 yaşındayken, hayata gözlerini kapatıyor.
Eric Berne Kitapları
Eric Berne’nin Carmel’deki evi bugün kızı tarafından pansiyon-otel olarak işletiliyor… Elbette en dikkat çeken yer Eric Berne’nin Transaksiyonel Analiz kitaplarını yazdığı kulübe… Yaşamı boyunca yazdığı kitapları aşağıdaki listede görebilirsiniz. Bunlar arasında en popüler olanı ise Türkçe’ye “İnsanların Oynadığı Oyunlar” ve bazı baskılarda “Hayat Denen Oyun” olarak çevrilmiş olan “Games People Play” kitabıdır.
- The Mind in Action 1947
- The Structures and Dynamics of Organizations and Groups 1961
- Transactional Analysis in Psychotherapy 1961
- Games People Play: the Psychology of Human Relations – Türkçe Çeviri: İnsanların Oynadığı Oyunlar – Hayat Denen Oyun 1964
- Principles of Group Treatment; 1966
- The Happy Valley 1968
- Sex in Human Loving; 1970
- A Layman’s Guide to Psychiatry and Psychoanalysis 1975
- What Do You Say After You Say Hello? 1973
- A Montreal Childhood 2010
